IEA: Çin ve Rusya’daki belirsizlik nedeniyle uluslararası gaz piyasalarında tıkanıklık devam ediyor
Çin’in sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) talebine ilişkin belirsizlik ve Rusya’dan gelen gaz akışının daha fazla kesintiye uğraması nedeniyle uluslararası gaz piyasaları sıkılığını koruyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA), doğal gaz piyasasında 2022 yılı gelişmeleri ve 2023 projeksiyonlarını içeren Gaz Piyasası 2023 – 1. Çeyrek Raporu yayınlandı. Rapora göre, geçen yıl dünya doğal gaz tüketiminde yaşanan yüzde 1,6’lık düşüşe rağmen pazardaki arz sıkışıklığı devam etti.
Enerji krizinin merkezinde yer alan Avrupa’da doğal gaz talebi 2022’de yüzde 13 ile tarihin en hızlı düşüşünü kaydetti. Enerji krizine karşı hükümetlerin aldığı acil önlemler, sanayi üretimindeki daralma, tüketicilerin tüketimi ve söz konusu düşüşte ılıman hava koşulları etkili oldu.
Kuzey Amerika’nın doğal gaz tüketimi yüzde 4,4 artarken, bu büyüme ABD’deki gaz tüketimindeki artış ve Kanada’daki gaz santralleri ve endüstriyel tüketimdeki artıştan kaynaklandı.
Asya’nın doğal gaz talebi ise Çin’deki Kovid-19 kısıtlamaları ve ılıman hava koşulları nedeniyle yüzde 2 azaldı. Çin’in doğal gaz talebi 2022’de yüzde 1 azalırken, Japonya LNG ithalatındaki yüzde 3’lük daralmaya rağmen dünyanın en büyük LNG ithalatçısı unvanını korudu.
Geçen yıl LNG ticareti, yüksek fiyatların da etkisiyle tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve bir önceki yıla göre ikiye katlanarak 450 milyar dolara ulaştı. Avrupa, LNG yerine Rus gazını ikame ettiği için küresel LNG ticaretindeki büyümenin itici gücü olmuştur. Avrupa’nın gaz ithalatı 2022’de yüzde 63 arttı.
Rusya’nın Avrupa Birliği’ne (AB) doğal gaz arzı 2022’de bir önceki yıla göre yarıdan fazla, yani 78 milyar metreküp azaldı.
Fiyatlar bu yaz sürdürülemez seviyelere ulaşabilir
Avrupa’da doğalgaz fiyatları ve Asya’da LNG fiyatları geçen yıl rekor seviyelere ulaştı. Avrupa’da fiyatlardaki artış, Rusya’dan gelen gaz arzının azalması ve bu açığın LNG ithalatı ile kapatılmasından kaynaklandı.
IEA’ya göre, doğal gaz fiyatları tarihi seviyeleri gördükten sonra son aylarda düşmüş olsa da, bu durum özellikle Çin’in LNG talebindeki artışla değişebilir.
Dünyanın en büyük doğal gaz ithalatçısı Çin’in LNG talebinin bu yıl Kovid-19 kısıtlamalarının kaldırılmasıyla yüzde 10 artması beklenirken, projeksiyonlara ilişkin belirsizlikler sürüyor.
Fiyatların düşmeye devam etmesi ve genel ekonomik aktivitenin artması halinde Çin’in LNG gaz talebindeki artışın yüzde 35’e ulaşacağı varsayılıyor.
Çin’in gaz talebindeki olası artışın, bu yaz uluslararası piyasalarda rekabetin yoğunlaşmasına ve doğal gaz fiyatlarının sürdürülemez seviyelere ulaşmasına neden olabileceği tahmin ediliyor. Bu durum özellikle Avrupalı alıcılar için risk oluşturmaktadır.
“Çin, 2023’ün en büyük bilinmezi”
Öte yandan, bu yıl küresel gaz talebinin yatay seyretmesi beklenmekle birlikte, Rusya’dan gelen gaz akışına ilişkin belirsizlikler ve dalgalı fiyatların ekonomik etkileri nedeniyle gaz piyasalarındaki sıkılığın devam etmesi beklenmektedir.
IEA Enerji Piyasaları ve Güvenlik Direktörü Keisuke Sadamori, rapora ilişkin yaptığı değerlendirmede, geçtiğimiz yılın küresel gaz piyasaları için olağanüstü bir dönem olduğunu belirterek, “Özellikle ılıman kış koşullarının ve talebin gerilediği Avrupa’da fiyatlar artık yönetilebilir seviyeye dönüyor. “Küresel LNG talebinin Kovid-19 öncesi seviyelere dönmesi, yalnızca uluslararası pazarlardaki rekabeti yoğunlaştıracak ve kaçınılmaz olarak fiyatları yükseltecektir.”
